สารกำหนดปริมาณและร้อยละของผลได้ของสารผลิตภัณฑ์
สารกำหนดปริมาณ (Limiting
Reagent)
สารที่เข้าทำปฏิกิริยามีปริมาณไม่พอดีกัน
ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นจะสิ้นสุดเมื่อสารใดสารหนึ่งหมด
สาร
ที่หมดก่อนจะเป็นตัวกำหนดปริมาณของผลิตภัณฑ์ของสารผลิตภัณฑ์ที่เกิดขึ้นเรียกว่า
สารกำหนดปริมาณ (Limiting Reagent)
สารกำหนดปริมาณในการเกิดปฏิกิริยาเป็นการคำนวณสารจากสมการของปฏิกิริยาที่โจทย์บอกข้อมูลเกี่ยวกับสารตั้งต้นมาให้มากกว่าหนึ่งชนิด
ลักษณะโจทย์มี 2 แบบ คือ
1.
โจทย์บอกข้อมูลของสารตั้งต้นมาให้มากกว่าหนึ่งชนิด
แต่ไม่บอกข้อมูลเกี่ยวกับสารผลิตภัณฑ์
ในการคำนวณต้องพิจารณา
ว่าสารใดถูกใช้ทำปฏิกิริยาหมด
แล้วจึงใช้สารนั้นเป็นหลักในการคำนวณสิ่งที่ต้องการจากสมการได้
2.
โจทย์บอกข้อมูลของสารตั้งต้นมาให้มากกว่าหนึ่งชนิด
และบอกข้อมูลของสารผลิตภัณฑ์ชนิด
ใดชนิดหนึ่งมาให้ด้วย
ในการคำนวณให้ใช้ข้อมูลจากสารผลิตภัณฑ์เป็นเกณฑ์ในการเทียบหาสิ่งที่ต้องการจากสมการเคมี
ร้อยละของผลได้ของสารผลิตภัณฑ์
ในการคำนวณหาปริมาณของผลิตภัณฑ์จากสมการเคมีนั้น
ค่าที่ได้เรียกว่า ผลได้ตามทฤษฎี (Theoretical yield)
แต่ในทางปฏิบัติจะได้ผลิตภัณฑ์น้อยกว่าตามทฤษฎี
แต่จะได้มากหรือน้อยแค่ไหน
ก็ขึ้นอยู่กับวิธีการและสารเคมีที่ใช้
เรียกผลที่ได้ว่านี้ ผลได้จริง (Actual yield)
สำหรับการรายงานผล การทดลองนั้น
จะเปรียบเทียบค่าที่ได้ตามทฤษฎีในรูปร้อยละ
ซึ่งจะได้ความสัมพันธ์ดังนี้
